Ο πρώτος χάρτης στην ιστορία της ανθρωπότητας χαράχθηκε σε μία σπηλιά, 30.000 χρόνια πριν από τη γέννηση του Χριστού. Το πρώτο δορυφορικό σύστημα εντοπισμού γεωγραφικής θέσης, πρόδρομος του σημερινού GPS, σχεδιάστηκε τον 7ο αιώνα π.Χ., από τους Ίωνες Μιλήσιους, οι οποίοι χρησιμοποιούσαν τα αστέρια ως δορυφόρους.
Ο Αριστοτέλης κατανόησε το σχήμα της Γης, ο Πτολεμαίος μέχρι και σήμερα παρέχει την τεχνική για την οπτικοποίηση της σύγχρονης γεωγραφικής γνώσης. Στον Μεσαίωνα χαρτογραφήθηκε ο δρόμος προς τον Παράδεισο. Το όνομα της Αμερικής δεν γράφτηκε πρώτη φορά σε βιβλίο, αλλά σε χάρτη. Και για την Κίνα, η Αμερική βρίσκεται στην Ανατολή.
O άνθρωπος αδιάλειπτα 300 αιώνες π.Χ. μέχρι σήμερα σχεδιάζει χάρτες, εικόνες του γεωγραφικού του χώρου, με διάφορους τρόπους, ιδέες και τεχνικές, προσπαθώντας να αποκτήσει μία εικόνα του κόσμου, που δεν μπορεί να δει, όπως άλλωστε συμβαίνει και με την εικόνα του εαυτού του. «Η απεικόνιση, ο χάρτης, η αναπαράσταση είναι υπαρξιακό στοιχείο της παρουσίας μας στη ζωή», σύμφωνα με τον ομότιμο Καθηγητή Χαρτογραφίας του ΑΠΘ, Ευάγγελο Λιβιεράτο, ο οποίος ανταποκρίθηκε στην πρόσκληση του Μουσείου Οίνου Γεροβασιλείου να παρουσιάσει σε ένα ευρύ κοινό, χωρίς επιστημονική γνώση για τη χαρτογραφία, τους χάρτες που άλλαξαν τον κόσμο.
«Η σχέση του ανθρώπου με τη Γη είναι η σχέση του ανθρώπου με τον εαυτό του. Όλοι μας, αν δεν βλέπαμε το πρόσωπό μας σε μία απεικόνιση, καθρέφτη, ή λίμνη όπως ο Νάρκισσος, δεν θα μπορούσαμε ποτέ να δούμε το πρόσωπό μας», ανέφερε ο καθηγητής, δείχνοντας στο κοινό έναν χαρακτηριστικό πίνακα του Σαλβαδόρ Νταλί (Dalí from the Back Painting Gala from the Back Eternalized by Six Virtual Corneas Provisionally Reflected in Six Real Mirrors).
Στην περιοχή της Ιβρέας στη Βόρεια Ιταλία, σε μία σπηλιά υπάρχουν κάποια βραχογραφήματα. Χρονολογούνται στους 300 αι. π.Χ. Η απεικόνιση δείχνει πιθανόν κάποιες καλύβες, μία καμπύλη που μπορεί να είναι φυσικό εμπόδιο (βουνό, δάσος, ποτάμι) και από την άλλη πλευρά της καμπύλης ζώα, δηλαδή τον δρόμο για την τροφή και την επιβίωση. Από τους ιστορικούς της χαρτογραφίας θεωρείται ο πρώτος χάρτης. «Είναι ένας χάρτης 30.000 χρόνια π.Χ., πολύ πριν ο άνθρωπος αρχίσει να γράφει, άρα ξεκινάμε πολύ πιο μακριά από τη γλώσσα, τη γραφή κλπ», σημείωσε κ.Λιβιεράτος, για να προχωρήσει στην ελληνική περίοδο των χαρτών.
«Πριν τους δορυφόρους για χιλιάδες χρόνια οι άνθρωποι έκαναν περίπου το ίδιο πράγμα που κάνουν οι δορυφόροι σήμερα, χρησιμοποιώντας τα αστέρια. Από πολύ νωρίς. Χρησιμοποιούσαν όχι μόνο τα αστέρια, αλλά και τη σχέση των αστεριών με την επιφάνεια της Γης, όπως κάνει ο δορυφόρος σήμερα», επισήμανε ο καθηγητής και εξήγησε: «Η σχέση του έναστρου στερεώματος με την επιφάνεια της Γης υπήρξε βασικός πρόδρομος της κατασκευής χαρτών του προσανατολισμού, της ναυσιπλοΐας της μετακίνησης πάνω στη Γη, της κατασκευής χαρτών. Ήδη από τον 7ο αιώνα π.Χ. οι Ίωνες οι Μιλήσιοι χρησιμοποιούσαν τα αστέρια και τα συνέδεαν με την επιφάνεια της Γης, έτσι ώστε μέσω των αστεριών να μπορούν να προσανατολίζονται, να κινούνται και σιγά σιγά οι ίδιοι να φτιάξουν τους πρώτους χάρτες».
Τρεις – τέσσερις αιώνες μετά, οι αρχαίοι Έλληνες κατανοούν το σχήμα και περιγράφουν τη γήινη σφαίρα, ενώ ο εξοπλισμός της σφαίρας με μεσημβρινούς και παραλλήλους ώστε να είναι εφικτός ο εντοπισμός θέσης, εμφανίζεται από την περίοδο του Ιππάρχου, τον 2-3ο αιώνα π.Χ.