Πολλοί αναρωτιούνται για τις απαρχές του ροδοσταυρισμού.
Αν και οι περισσότεροι ερευνητές θα έθεταν την αρχή του στον 17ο αι. η γένεση του κινήματος μπορεί να βρεθεί στο πιο μακρινό παρελθόν.
Αυτό τουλάχιστον πίστευε ο Michael Maier. Στο έργο του «Silentium post clamores» (1617), αναφέρει ότι ο ροδοσταυρισμός έχει αιγυπτιακές και βραχμανικές ρίζες, ξεκινώντας από τα ελευσίνια μυστήρια και αυτά της Σαμοθράκης, από τους Μάγους της Περσίας, τους Πυθαγόρειους και τους Άραβες. Λίγα χρόνια μετά την έκδοση της Fama Fraternitatis (1614) και της Confessio Fraternitatis (1615), ο Iranaeus Agnostus στο «The Shield of Truth» αναφέρει ότι ο Αδάμ ήταν ο πρώτος εκπρόσωπος του τάγματος. Τα πρώτα ροδοσταυρικά μανιφέστα κάνουν μια αναφορά στην πηγή τους: «Η φιλοσοφία μας δεν είναι καινούρια. Προέρχεται από τον Αδάμ που την κληρονόμησε μετά την πτώση και ακολούθησαν ο Μωυσής και ο Σολόμωντας.».
Η Αρχέγονη Παράδοση
Είναι λογικό ότι ο Αδάμ, η Αίγυπτος, η Περσία, η Αρχαία Ελλάδα και οι Άραβες αναφέρονται σε σχέση με τις απαρχές του ροδοσταυρισμού γιατί όλοι αυτοί αναφέρονται σε μια πολύ μεγάλη πρόσληψη πριν εμφανιστεί ονομαστικά, και αυτή είναι η «Αρχέγονη Παράδοση». Αυτή είναι μια αντίληψη που εμφανίστηκε κατά την αναγέννηση. Σε αυτή την περίοδο ανακαλύφθηκε ένα σώμα μυστήριων κειμένων, το «Corpus Hermeticum», που αποδίδεται σε έναν αιγύπτιο ιερέα τον Ερμή τον Τρισμέγιστο. Η ιδέα μιας αρχέγονης αποκάλυψης με τόπο γέννησης την αρχαία Αίγυπτο είχε μεγάλο αντίκτυπο από την αρχή.
Η πορεία που ενώνει την Αίγυπτο με την Δύση είναι μεγάλη και καλύπτει μεγάλο έδαφος. Η ιστορία και οι μύθοι που περιβάλουν το όνομα του Ερμή είναι πλούσιοι σε στοιχεία για να δούμε σε γενικές γραμμές το ταξίδι αυτό για τις πηγές του Rose-Croix.
Από την αρχαιότητα ο Αιγυπτιακός πολιτισμός ήταν αντικείμενο θαυμασμού. Οι Μυστηριακές σχολές του που ήταν ταυτόχρονα πανεπιστήμια και μοναστήρια, ήταν οι θεματοφύλακες της γνώσης. Άνθισαν ως επί το πλείστον κατά τη βασιλεία του Αχενατών (1353-1336 π.Χ.) όταν παρουσίασε την άποψη του μονοθεϊσμού. Επίσης εντυπωσιακή ήταν και η αιγυπτιακή θρησκεία με τις μυστηριακές της σέκτες. Ο θεός Θωθ είχε μια ειδική αύρα στο αιγυπτιακό πάνθεον. Γραφέας της θείας αυλής, θεωρούνταν ο εφευρέτης της γραφής και αντιπροσώπευε την ιατρική. Στην σκοτεινή του άποψη αντιπροσώπευε το Φως του Ρα που τον έκανε μυητή στα μυστήρια. Σύζυγός του ήταν η Μάατ, θεά της δικαιοσύνης και της Αλήθειας. Όλα αυτά τον έκαναν σύμβολο των αιγυπτιακών μυστηρίων και ίσως γι’ αυτό το λόγο ο Θωθ υπέστη μια παράξενη μεταμόρφωση.
Οι Έλληνες και η Αίγυπτος
Η άποψη του Ηρόδοτου ήταν ότι τα Ελληνικά Μυστήρια όφειλαν πολλά στην Αίγυπτο. Οι μεγάλοι φιλόσοφοι της αρχαίας Ελλάδας ήρθαν αναζητώντας γνώση από τους Αιγυπτίους και πολλοί μυήθηκαν στα μυστήριά τους μεταφέροντας έτσι τη γνώση στον Ελληνικό κόσμο.
Ο πρώτος από τους επτά σοφούς, ο Θαλής ο Μιλήσιος (624-548 π.Χ.) επισκέφτηκε τους ιερείς και μέτρησε τις διαστάσεις των πυραμίδων με τον Σόλωνα. Ο Πλούταρχος αναφέρει ότι ήταν ο Θαλής που εισήγαγε την Αιγυπτιακή γεωμετρία στην Ελλάδα. Ο Σόλωνας (640-558 π.Χ.) επισκέφτηκε την Αίγυπτο αρκετές φορές και ήταν υπεύθυνος για τις αναφορές σχετικά με την Ατλαντίδα τις οποίες αργότερα ο Πλάτωνας χρησιμοποίησε στον «Τίμαιο» και στον «Κριτία». Ο Θαλής προέτρεψε τον Πυθαγόρα να πάει στην Αίγυπτο και σύμφωνα με τον Ιάμβλιχο, έμεινε να σπουδάζει στους Αιγυπτιακούς ναούς επί είκοσι χρόνια. Μετά την αναχώρησή του εγκαταστάθηκε στον Κρότωνα και εκεί ίδρυσε μια σχολή στην οποία δίδασκε σύμφωνα με τις Αιγυπτιακές Μυστηριακές Σχολές. Για τον Απολλώνιο τον Ρόδιο ο Ερμής ήταν ο άμεσος πρόγονος του Πυθαγόρα από τον γιο του Αιθιλιάδη. Ο Διόδωρος ο Σικελός σημειώνει ότι και ο Ορφέας ταξίδεψε στην Αίγυπτο και μυήθηκε στα Μυστήρια του Όσιρη. Όταν επέστρεψε, εισήγαγε τις νέες τελετές, τα Ορφικά Μυστήρια κατά τον 6ο αι. π.Χ. Ο Πλούταρχος είπε ότι τα Ορφικά και Βακχικά Μυστήρια είχαν Αιγυπτιακή και Πυθαγόρεια καταγωγή και ο Διόδωρος ο Σικελός σημείωσε ότι οι Αθηναίοι είχαν δει παρόμοια μυστήρια στην Αίγυπτο. Ο Ηρόδοτος επισκέφθηκε την Αίγυπτο τον 5ο αι. π.Χ., παρακολούθησε τις τελετές και έκανε συζητήσεις με τους ιερείς. Μίλησε για τα Μυστήρια του Όσιρη που γίνονταν στο Σαίς. Ο Έλληνας φιλόσοφος Δημόκριτος (460-370π.Χ.), που ανακάλυψε το άτομο, ήταν μαθητής των γεωμετρών του Φαραώ και ήταν επίσης μυημένος στους Αιγυπτιακούς Ναούς. Ο Πλάτωνας (427-347 π.Χ.) ήταν στην Αίγυπτο για τρία χρόνια και είχε επίσης μυηθεί από τους ιερείς. Ένας από τους οπαδούς του, ο μαθηματικός και γεωμέτρης Εύδοξος (405-355 π.Χ.) έκανε επίσης το ταξίδι στη χώρα του Νείλου, και επίσης και αυτός μυήθηκε στον επιστημονικό και μυστικιστικό κόσμο. Ο Στράβωνας ήταν σε επικοινωνία με ιερείς για μια περίοδο δεκατριών χρόνων.
Θωθ-Ερμής
Οι Έλληνες σταδιακά οικειοποιήθηκαν τους πιο διάσημους Αιγύπτιους ήρωες και θεούς. Από τον 2ο αι. π.Χ., ο Ερμής, γιος του Διός και της νύμφης Μαίας, θεωρούνταν απόγονος του Θωθ από τον γιο του Αγαθοδαίμονα, ο οποίος είχε ένα γιο με το όνομα Ερμής. Ο τελευταίος θεωρούνταν ο δεύτερος Ερμής, και χαρακτηριζόταν ως Τρισμέγιστος, δηλαδή «τρεις φορές μέγας». Ήταν ο οδηγός για τους ταξιδιώτες στον άλλο κόσμο. Ο Δίας του είχε δώσει φτερωτά σανδάλια που του επέτρεπαν να κινείται με την ταχύτητα του ανέμου. Σύντομα ο Ερμής και ο Θωθ θεωρήθηκαν ως ένα και το αυτό άτομο.
Αλεξάνδρεια
Η αφομοίωση της Αιγυπτιακής κουλτούρας από τον Ελληνικό κόσμο αυξήθηκε μετά την κατάκτηση της Αιγύπτου από τον Μέγα Αλέξανδρο το 333 π.Χ. Η Αλεξάνδρεια ως πόλη χτίστηκε το 331 π.Χ. στο σημείο που τα νερά του Νείλου συναντούν την Μεσόγειο. Έγινε το πνευματικό κέντρο της Ανατολής μια και λειτουργούσε ως σταυροδρόμι για τον Αιγυπτιακό, Ιουδαϊκό, Ελληνικό και χριστιανικό πολιτισμό. Θεραπευτές, Γνωστικοί και άλλα μυστικιστικά κινήματα άνθισαν σε αυτή την πόλη. Η βιβλιοθήκη της με έναν πλούτο με πάνω από 50000 τόμους, συγκέντρωνε την γνώση της περιόδου σε ένα μέρος. Η πόλη ήταν επίσης το σημείο όπου η αιγυπτο-ελληνική αλχημεία άνθισε.
Στην πραγματικότητα η Αλεξάνδρεια ήταν η πόλη που γεννήθηκε η αλχημεία, η οποία παρουσιάστηκε ως συνέχεια και κληρονομιά μιας αρχαίας Αιγυπτιακής πρακτικής, μορφοποιημένη από την ελληνική σκέψη. Η αυθεντικότητά της ορίζει μια αληθινή παγκόσμια αρχή απαλλαγμένη από την μέγγενη της θρησκείας. Οι Αλεξανδρινοί αλχημιστές παρουσίαζαν τον Ερμή τον Τρισμέγιστο ως τον ιδρυτή αυτής της τέχνης που έγινε το νέο όχημα μιας αρχαίας παράδοσης. Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι η αλχημεία προϋπήρχε στην Κίνα και στην Ινδία. Ανάμεσα στους πρώτους αλεξανδρινούς αλχημιστές, ο Μπόλος (100 π.Χ.) ήταν μια αξιοσημείωτη μορφή και θεωρείται ο ιδρυτής της ελληνοαιγυπτιακής αλχημείας.
Το 30 π.Χ. η πόλη έγινε η πρωτεύουσα της Ρωμαϊκής επαρχίας της Αιγύπτου. Οι Ρωμαίοι υιοθέτησαν τον Ερμή ως Mercury, τον θεό του εμπορίου και των ταξιδιών. Ως Mercury-Ερμής, ήταν αγγελιαφόρος των θεών, οδηγός και αρχηγός των ψυχών. Η Ρώμη υιοθέτησε την Αίγυπτο και τις λατρείες της εύκολα. Ο Πλούταρχος, φίλος του αυτοκράτορα Τραϊανού, μέλος του ιερατείου του Απόλλωνα στους Δελφούς, όπου ήταν Αρχιερέας, αναζήτησε επίσης τη σοφία στις εκβολές του Νείλου. Εκεί μυήθηκε από την Κλέα, ιέρεια της Ίσιδος και του Όσιρη. Στο βιβλίο του «Ίσις και Όσιρις», ο Πλούταρχος μιλάει για κάποια έργα που ονομάζονταν «Τα Βιβλία του Ερμή» και μιλάει για την σπουδαιότητα της αιγυπτιακής αστρολογίας. Επίσης αναφέρει ότι πολλές αυθεντίες θεωρούσαν την Ίσιδα κόρη του Ερμή.
Το Corpus Hermeticum
Τα «Ερμητικά» κείμενα που αποδίδονται στον Ερμή τον Τρισμέγιστο, αναπτύχθηκαν τρεις αιώνες πριν την χριστιανική εποχή και ήταν ευρέως διαδεδομένα από τον 1ο αι. Η μετάφρασή τους στα ελληνικά συνεχίστηκε μέχρι τον 3ο αι. στην περιοχή του δέλτα του Νείλου και προωθώντας τον αιγυπτιακό εσωτερισμό. Ο Clement ο Αλεξανδρεύς αναφέρει τα σαράντα δυο βιβλία του Ερμή που παρουσιάζονταν κατά τις αιγυπτιακές τελετές. Ο Ιάμβλιχος αποδίδει 20000 βιβλία στον Ερμή ενώ ο Σέλευκος και ο Μανέθων μιλάνε για 36525 τόμους. Οι δεκαεπτά πραγματείες που γράφτηκαν ανάμεσα στον 1ο και 3ο αι. με τον τίτλο «Corpus Hermeticum» είναι οι πιο διάσημες. Αποτελούνται κυρίως από διάλογους μεταξύ του Ερμή, του γιου του Τατ και του Ασκληπιού. Η πρώτη πραγματεία με τον τίτλο «Ποίμανδρος» μιλάει για την δημιουργία του κόσμου.
Το κείμενο «Ασκληπιός» είναι επίσης σημαντικό μια και περιγράφει την αιγυπτιακή λατρεία και τις μαγικές της τελετές για προσέλκυση κοσμικών δυνάμεων με σκοπό την εμψύχωση των αγαλμάτων των θεών. Το τρίτο μέρος της «Hermetica» αποτελείται από τα «Fragments of Stobe» το οποίο είναι τριάντα εννέα κείμενα διαλόγων ανάμεσα στην Ίσιδα και τον Ώρο σχετικά με τη δημιουργία του κόσμου και την καταγωγή των ψυχών. Γενικώς αυτά τα κείμενα αποδίδονται στον Ερμή τον Τρισμέγιστο και μεταφράστηκαν από τα αιγυπτιακά. Στην πραγματικότητα περιέχουν πολύ λίγα αιγυπτιακά στοιχεία και ουσιαστικά χαρακτηρίζονται από την Ελληνική φιλοσοφία καθώς και από την Ιουδαϊκή και Περσική θρησκεία. Η συλλογή δεν είναι κατανοητή και είναι εμφανείς πολλές δογματικές αντιφάσεις.
Pax Romana
Τον 2ο αι. η Pax Romana εγκαθίδρυσε την ειρήνη στην Μεσόγειο. Εκείνες τις μέρες, οι άνθρωποι ήταν πραγματικά παθιασμένοι με τους αρχαίους πολιτισμούς: Ινδουιστικός, Περσικός, Χαλδαϊκός και κυρίως ο Αιγυπτιακός γιατί οι φανταστικοί τους ναοί ήταν ακόμη σε λειτουργία. Πλούσιοι Ρωμαίοι έτρεχαν στη χώρα των Φαραώ. Ο Apuleius, ένας Λατίνος συγγραφέας που τον ενδιέφεραν τα μυστήρια ταξίδεψε στην Αίγυπτο και περιέγραψε τις αιγυπτιακές τελετές στο βιβλίο του «The Golden Ass».
Η μαγεία, η αστρολογία και η αλχημεία είχαν τη θέση τους. Ο Κλαύδιος Πτολεμαίος, ένας Έλληνας που έζησε στην Αλεξάνδρεια, έγραψε την «Τετράβιβλο», μια πραγματεία που κωδικοποιούσε όλες τις αρχές την ελληνικής αστρολογίας (με αιγυπτιακές και χαλδαϊκές επιρροές). Ο Πτολεμαίος δεν ήταν μόνο αστρολόγος αλλά και αστρονόμος στον οποίο οφείλουμε τον γεωκεντρισμό και την θεωρία των επικύκλων που ήταν η βασική θεωρία μέχρι τον 17ο αι. Ήταν υπεύθυνος για τη διάδοση της αστρονομικής γνώσης στη δύση. Στο βιβλίο του «Stromatus» ο Clement ο Αλεξανδρεύς (150-213) ένας έλληνας πατέρας της εκκλησίας, σκιαγράφησε τους αιγυπτίους αστρολόγους των ημερών του που μπορούσαν με άνεση να απαγγείλουν τα τέσσερα αστρολογικά βιβλία του Ερμή.
Ο Ολυμπιόδωρος επίσης (5ος ή 6ος αι.) περιέγραψε την αλχημεία ως μια τέχνη που εξασκούνταν από τους αιγυπτίους ιερείς. Οι πάπυροι του 2ου αι. από Leyden και Στοκχόλμη δείχνουν μεταλλουργικές εργασίες συνδεδεμένες με μαγικές φόρμουλες. Τον 3ο αι. ο Zozimus από την Πανάπολη κατοίκησε στην Αλεξάνδρεια για να αφιερωθεί στην μελέτη της αλχημείας και τα γραπτά του δεν αναφέρονταν μόνο στην εργασία μέσα στο αλχημικό εργαστήριο, αλλά ανέφεραν επίσης για την μεταμόρφωση της ψυχής και υπαινίσσονταν μια μυστικιστική αναζήτηση. Ήταν ο πρώτος γνωστός μεγάλος συγγραφέας της αλχημείας, που ασχολήθηκε με τις έννοιες και τον συμβολισμό αυτής της τέχνης. Η αλχημεία εξασκούνταν τόσο έντονα κατά τη περίοδο του 3ου αι. ώστε ο αυτοκράτορας Διοκλητιανός, φοβούμενος την πιθανή υποτίμηση των πολύτιμων μετάλλων, έβγαλε ένα έδικτο απαγορεύοντας την πρακτική της και καταδικάζοντας όλα τα αλχημικά κείμενα στην πυρά.
Νεοπλατωνισμός
Η Αίγυπτος είχε μεγάλο ενδιαφέρον για τους νεοπλατωνιστές. Ο «Θείος Ιάμβλιχος» (240-325), αρχηγός της Νεοπλατωνικής σχολής, μυημένος στα χαλδαϊκά, αιγυπτιακά και συριακά μυστήρια, ήταν ένας αινιγματικός χαρακτήρας στον οποίον αποδίδονταν φανταστικές δυνάμεις. Ενώ βρισκόταν σε προσευχή, το σώμα του αιωρήθηκε για πάνω από έξι πήχεις, ενώ το δέρμα του και τα ρούχα του λούζονταν από ένα υπέροχο χρυσό φως. Τα κείμενά του δείχνουν ότι προτιμούσε την Αίγυπτο. Στο «Τα Μυστήρια της Αιγύπτου», υπό την παρουσία του Abammon, παρουσιάζει τον εαυτό του ως Δάσκαλο στην ιεραρχία του αιγυπτιακού ιερατείου και ως διερμηνέα της ερμητικής σοφίας. Προάγει την θεουργία και τις αιγυπτιακές πρακτικές. Αργότερα ένας άλλος νεοπλατωνικός, ο Πρόκλος (412-485) γνωστός και αυτός για τις θεουργικές πρακτικές του, βλέπει τον εαυτό του να ανήκει στην «ερμητική αλυσίδα». Είχε μεγάλη επιρροή στον Σουφισμό και στους χριστιανούς λόγιους όπως ο Scotus Erigena, o Meister Eckhart και άλλοι.
Όμως αυτή η εποχή οδήγησε στην σταδιακή αλλαγή από την αιγυπτιακή διάκριση στην άνοδο του χριστιανισμού. Η Αλεξάνδρεια έπαιξε σπουδαίο ρόλο στις αμφισβητήσεις που σημάδεψαν τις απαρχές αυτής της θρησκείας που μόλις είχε επιβάλει ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος. Κατά τον 3ο αι. η ιερογλυφική γραφή είχε εγκαταλειφθεί και οι αιγύπτιοι υιοθέτησαν τα Κοπτικά κείμενα για να γράψουν την γλώσσα τους. Οι Κόπτες στη συνέχεια πέρασαν τις μυστικές επιστήμες των Φαραώ στον χριστιανισμό. Σύντομα όμως ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος εξέδωσε ένα έδικτο κατά των μη χριστιανικών θρησκειών το οποίο σημείωσε και το τέλος του αιγυπτιακού ιερατείου και των τελετών του.
Χριστιανοί μπροστά στον Ερμή
Μιλώντας γενικά οι πατέρες της χριστιανικής εκκλησίας λάτρευαν να μελετούν τους μύθους για να ανακαλύψουν τις πηγές των ευαγγελίων. Συνέχισαν να σέβονται τον Ερμή τον Τρισμέγιστο. Στα γραπτά του «Divine Institutions» ο Lactance (250-325) είδε ότι οι χριστιανικές αλήθειες υπήρχαν στο Corpus Hermeticum πολύ πριν τον χριστιανισμό. Αφού είχε διαβάσει την μετάφραση του «Ασκληπιός» από τον Apuleius ο αγ. Αυγουστίνος (354-430) στο «City of God», συμπέρανε ότι ο Ερμής καταγόταν από τον Μωυσή αλλά αν και θαύμαζε τον Ερμή τον Τρισμέγιστο, δεν αποδεχόταν την μαγεία που αναφερόταν στο βιβλίο. Ο Clement ο Αλεξανδρεύς συνέκρινε τον Ερμή-Λόγο με τον Χριστό-Λόγο.
Κατά την βασιλεία του Αυτοκράτορα Ιουλιανού, παρατηρούμε μια πρόσκαιρη επαναφορά των λατρειών και των Μυστηρίων. Επηρεασμένος από τον νεοπλατωνισμό, ανακοίνωσε μέτρα κατά των χριστιανών ενώ επανόρθωσε την εθνική λατρεία και θεουργία. Η επιστροφή όμως ήταν προσωρινή και το 387 ο χριστιανός πατριάρχης Θεόφιλος κατέστρεψε τους αιγυπτιακούς ναούς και τους μετέτρεψε σε χώρους της χριστιανικής λατρείας. Παρά την καταστροφή, ένα αιγυπτιακό κέντρο επέζησε στο νησί Philae και δεν έκλεισε μέχρι το 551 μετά από εντολή του αυτοκράτορα Ιουστινιανού. Οι αιγυπτιακοί ναοί έμειναν ενεργοί από τον 1ο αι. έως τον 6ο αι. κατά την περίοδο δηλαδή που η Hermetica συντασσόταν. Ένα στοιχείο των κειμένων αυτών είναι η απαισιοδοξία σχετικά με το μέλλον της αιγυπτιακής λατρείας που δημιουργεί την σκέψη ότι γράφτηκαν σε αιγυπτιακό περιβάλλον από το ιερατείο.
Η Αλεξάνδρεια λοιπόν ήταν μια πόλη από την οποία η αιγυπτιακή γνώση ταξίδεψε στην Ελλάδα και στη Ρώμη. Ήταν το κέντρο όπου η Αρχαία Παράδοση επαναδομήθηκε μέσω της αλχημείας, της αστρολογίας και της μαγείας.
Το Σαβά
Οι Άραβες κατέκτησαν την Αλεξάνδρεια το 642 και η ημερομηνία αυτή ορίζει το τέλος της ακμής της. Δεν είναι όμως η ημερομηνία που σημειώνει την αρχή του αραβικού εσωτερισμού. Στην πραγματικότητα είχαν συναντήσει τον Ερμή πολύ πιο πριν μέσω του Σαβά. Το μυθικό τους βασίλειο, το μέρος του επίγειου παραδείσου, ονομαζόταν «Ευτυχισμένη Αραβία». Πιστευόταν ότι ήταν η χώρα του Φοίνικα και θα την επισκεπτόταν ο Christian Rozenkreuz. Η βίβλος αναφέρει ότι η βασίλισσα του Σαβά συνάντησε τον βασιλιά Σολομώντα. Δεν προσδιορίζει το σημείο που βρίσκεται, αλλά το Κοράνι τη θέτει στην Νότιο Αραβία (Υεμένη).
Οι κάτοικοι του Σαβά ήταν γνωστοί αστρολόγοι και ο Maimonides σημειώνει ότι αυτή η επιστήμη είχε εξέχουσα θέση στην κοινωνία τους. Η παράδοση θέλει οι μάγοι που πήγαν στον Ιησού να είναι από αυτή την περιοχή. Οι λόγιοι είχαν στα χέρια τους τα αλχημικά γραπτά του Ερμή και το «Corpus Hermeticum» έχοντας έτσι τη δυνατότητα να εισάγουν αυτή τη τέχνη στο Ισλάμ ενώ επέκτειναν οι ίδιοι τα όρια της θρησκείας αυτής. Θεωρούσαν ότι κατάγονταν από τον Ερμή τον οποίο τιμούσαν ιδιαίτερα. Έργα όπως το «Risalat fi’n-nafs» (Επιστολή στην ψυχή) και «Λειτουργικές οδηγίες του Ερμή» του Thabit ibn Qorra, μιας μεγάλης μορφής τους Σαβισμού από την Βαγδάτη (9ος αι.) ήταν το είδος των κειμένων που παρήγαγαν και έλεγαν ότι προέρχονταν απευθείας από τον Ερμή.
Ίδρης-Ερμής
Το Ισλάμ ξεκίνησε τον 8ο αι. Αν και το Κοράνι δεν έχει καμία αναφορά στον Ερμή, οι αγιογράφοι κατά τους πρώτους αιώνες του Ισλάμ αναφέρουν τον προφήτη Ίδρη, που αναφέρεται στο Κοράνι μαζί με τον Ερμή και τον Ενώχ. Αυτή η σύνδεση επέτρεψε στο Ισλάμ να ενωθεί με την Ελληνοαιγυπτιακή παράδοση. Ο Ίδρης-Ερμής παρουσιάζεται ως προφήτης και άχρονο πρόσωπο. Μερικές φορές συσχετίζεται με το μυθικό πρόσωπο Al-Khezr που μύησε τον Μωυσή και που στο σουφισμό παίζει σπουδαίο ρόλο ως προσωπικός οδηγός.
Ο Abu Ma’shar ένας πέρσης αστρολόγος του 8ου αι. και έγινε γνωστός στην Ευρώπη με το όνομα Albumasar, έχει κάνει μια γενεαλογική έρευνα που φτάνει μέχρι τον Ερμή. Εκεί αναφέρει τρεις διαφορετικούς με το ίδιο όνομα.
Ο πρώτος ήταν ο Ερμής ο Μέγας που έζησε πριν τον κατακλυσμό. Αναφέρεται ως Θωθ και περιγράφεται ως ο εκπολιτιστής της ανθρωπότητας, έφτιαξε πυραμίδες και σκάλισε τα ιερογλυφικά για τις επόμενες γενεές. Ο δεύτερος Ερμής έζησε στην Βαβυλώνα μετά τον κατακλυσμό και ήταν ιατρός, φιλόσοφος και μαθηματικός. Θα μπορούσε να είναι ο μυητής του Πυθαγόρα. Τελικά έχουμε τον τρίτο Ερμή που είναι ο συνεχιστής του έργου των προηγουμένων. Ήταν αποκρυφιστής και αυτός που διέδωσε την αλχημεία.
Ο Σμαραγδένιος Πίνακας
Ο Σμαραγδένιος Πίνακας παρουσιάστηκε την ίδια εποχή. Η παλαιότερη έκδοση από τον 6ο αι. ήταν στα αραβικά και ήταν ένα κείμενο που έλαβε εξέχουσα θέση στην παράδοση. Η αυθεντικότητά του αποδιδόταν στον Απολλώνιο τον Τυανέα, έναν φιλόσοφο και θαυματουργό από τον 1ο αι. Το κείμενο μας δόθηκε μεταφρασμένο από τα αραβικά από τον Sagiyus, έναν χριστιανό ιερέα από την Nabulus. Αναφέρεται ως «The Secret Book of Creation» του Balinus (αραβική απόδοση του Απολλώνιου του Τυανέα). Στο βιβλίο αυτό ο Απολλώνιος αναφέρει πως ανακάλυψε τον τάφο του Ερμή όπου βρήκε έναν γέροντα καθισμένο σε έναν θρόνο, κρατώντας ένα σμαραγδένιο πίνακα όπου ήταν γραμμένο το διάσημο κείμενο. Πριν απ’ αυτόν υπήρχε ένα βιβλίο που εξηγούσε τα μυστικά της δημιουργίας για πλάσματα και επιστήμες που τα προκάλεσαν όλα αυτά.
Αραβική Αλχημεία
Το ότι οι Άραβες έπαιξαν σπουδαίο ρόλο στην διάδοση της αλχημείας στη δύση κατά την περίοδο του μεσαίωνα είναι γενικά γνωστό. Επίσης μας έδωσαν το λεξιλόγιο αυτής της επιστήμης. Όμως ο ρόλος του Ισλάμ δεν περιορίστηκε στην απλή μετάδοση της γνώσης. Όπως τονίζει ο Pierre Lory στο «Alchimie et mystique en terre Islam», η βασική θέση των αράβων για την τέχνη ήταν ότι έπρεπε να διαδοθεί παντού. Γι’ αυτούς δεν ήταν μόνο μια εργαστηριακή τέχνη αλλά επίσης και το μέσον για να ανακαλυφθούν οι κρυμμένοι νόμοι της δημιουργίας. Ενώ η αραβική αλχημεία έλεγε ότι είχε αιγυπτιακές ρίζες, εξασκούταν πριν την κατάκτηση της Αιγύπτου το 639. Έλαβαν την ελληνική αλχημεία από τους Συρίους και οι πρώτοι δάσκαλοί τους σε αυτή την τέχνη ήταν Ιρανοί που είχαν λάβει την Μεσοποτάμια εσωτερική παράδοση.
Ο πρώτος γνωστός Άραβας αλχημιστής, ο πρίγκιπας Omeyyade Khalid ibn Yazid (?-704) μυήθηκε από έναν χριστιανό από την Αλεξάνδρεια τον Morienus. Η τέχνη είχε ραγδαία ανάπτυξη στον Ισλαμικό κόσμο και σύντομα τα Ελληνικά κείμενα μεταφράστηκαν. Η πιο σπουδαία μορφή ήταν ο Jabir ibn Hayyan (πέθανε περίπου το 815) και έγινε γνωστός στη δύση ως Geber. Παρουσίασε τις βασικές αρχές του Μεγάλου Έργου και οι ιδέες του πήγαζαν από την πνευματική αλχημεία. Είχε επίσης στο ενεργητικό του πολλές χημικές ανακαλύψεις. Τα έργα του ξεπερνούν τις 3000 πραγματείες, οι περισσότερες από τις οποίες ήταν απόκρυφες. Ήταν πιθανόν το έργο μιας σχολής που ξεπήδησε από τις διδασκαλίες του.
Μαγεία και Αστρολογία
Η μαγεία είχε επίσης μια κεντρική θέση στην αραβική πνευματικότητα. Το Ισλάμ δημιούργησε μια μαγεία γραμμάτων παρόμοια με την Εβραϊκή Καμπάλα με σκοπό να διεισδύσει στα μυστικά του Κορανίου. Επιπλέον η μαγεία του, την οποία ο Christian Rozenkreuz σημείωσε ότι είναι αγνή, γενικά κάλυπτε την ιατρική, αστρολογία και τάλισμαν. Η αστρολογία ήταν ευρέως διαδεδομένη και αν και είχε παγανιστικές ρίζες, αναπτύχθηκε κατά τον 8ο αι. όταν η «Τετράβιβλος» του Πτολεμαίου μεταφράστηκε στα αραβικά. Κατά την περίοδο του Al-Mansour, του δεύτερου χαλίφη (754-775) η αστρολογία δεν χρεώνεται μόνο στους Έλληνες μια και έχει επιρροές και από τον Ινδουισμό, Χριστιανισμό της Συρίας, τους Ιουδαιο-Αρμενίους και χωρίς αμφιβολία από τους Εσσαίους. Μιλώντας γενικά οι εσωτερικές επιστήμες έπαιξαν ένα σοβαρό ρόλο στο Ισλάμ, ιδίως στο κύκλο των Σιιτών, όπως έδειξε ο Henri Corbin.
Ανατολική Θεοσοφία
Περίπου τον 9ο αι. ο Ibn Wahshiya σε μια πραγματεία του με τίτλο «Knowledge of Occult Alphabets Unveiled», παρουσίασε αρκετά απόκρυφα αλφάβητα που αποδίδονταν στον Ερμή και έκανε αναφορά στις τέσσερις τάξεις των αιγυπτίων ιερέων που πηγάζουν απ’ αυτόν. Όσοι ανήκαν στην τρίτη τάξη, τα παιδιά της αδελφής του Ερμή τους ονόμασε «Ishraqiyum (από την ανατολή)». Αργότερα ο Sohravardi (?-1191), ένας από τους μεγαλύτερους Ισλαμιστές μυστικιστές από το Ιράν, χρησιμοποίησε αυτή την έκφραση ως «Ανατολικοί Θεοσοφιστές» για να ορίσει Φωτισμένους Διδασκάλους. Η μυστικιστική εμπειρία και η φιλοσοφία ήταν αδιαχώριστες γι’ αυτόν και στο βιβλίο του «Book of Oriental Wisdom», περιέγραψε την αλυσίδα των Μυημένων, δηλαδή των Ανατολικών Θεοσοφιστών. Αυτή η εμπειρική αλυσίδα συνδεόταν κατ’ αυτόν με τον Ερμή που ήταν πρόγονός του, ο πατέρας των Σοφών. Οι «Στήλες της Σοφίας» ήταν ο Πλάτωνας, ο Εμπεδοκλής, ο Πυθαγόρας, ο Ζωροάστρης, ο Μωάμεθ… Αυτό που είναι ιδιαιτέρως ενδιαφέρον είναι ότι σε αντίθεση με τους μέχρι τώρα συγγραφείς ο Sohravardi δεν προσπάθησε να δημιουργήσει μια ανθρώπινη και ιστορική σύνδεση με τον Ερμή και τις διάφορες παραδόσεις αλλά μια αστρική και μυητική.
Η κληρονομιά του Ερμή ήρθε στη δύση κατά τον μεσαίωνα. Κατά τη διάρκεια της αναγέννησης, πήρε μια νέα μορφή γνωστή ως «Δυτικός Εσωτερισμός». Εξελίχθηκε μέχρι το σημείο της έκδοσης των ροδοσταυρικών μανιφέστων.
