Οι Ετεοκρήτες είναι πραγματικά από τα πιο μυστηριώδη και συναρπαστικά κομμάτια της προϊστορίας της Κρήτης.
Τι ξέρουμε για τους Ετεοκρήτες:
-
Το όνομά τους σημαίνει “οι αληθινοί Κρήτες” (ἐτεός = αληθινός, Κρήτες = Κρητικοί).
-
Θεωρούνται οι αυτόχθονες κάτοικοι της Κρήτης, πριν ακόμα αναπτυχθεί ο περίφημος Μινωικός πολιτισμός.
-
Μετά την άνοδο των Μινωιτών, οι Ετεοκρήτες επιβίωσαν σε ορισμένες περιοχές, κυρίως στην ανατολική Κρήτη — σε μέρη όπως η Πραισός.
-
Είχαν δική τους γλώσσα, διαφορετική από τα ελληνικά. Υπάρχουν επιγραφές σε αυτή τη γλώσσα, γνωστές ως “ετεοκρητικές επιγραφές”, γραμμένες με ελληνικά γράμματα αλλά σε άγνωστη γλώσσα!
-
Κάποιες θεωρίες λένε ότι οι Ετεοκρήτες μπορεί να ήταν συνεχιστές του νεολιθικού πληθυσμού της Κρήτης, δηλαδή πολύ πριν από κάθε εισβολή ή μετανάστευση.
-
Στους ιστορικούς χρόνους (6ος-5ος αιώνας π.Χ.), τους αναφέρει και ο Στράβωνας, ως μια ξεχωριστή ομάδα, διαφορετική από τους Δωριείς που τότε είχαν κατακλύσει την Κρήτη.
Εν ολίγοις: ήταν οι “παλιοί” Κρήτες, με δική τους ταυτότητα, κουλτούρα και γλώσσα, οι οποίοι επιβίωσαν για αιώνες ακόμα και μέσα σε κύματα ξένων επιρροών!
Ο αρχαιολογικός χώρος βρίσκεται βόρεια του οικισμού Πραισός. Η πόλη της αρχαίας Πραισού εκτείνονταν σε τρεις ακροπόλεις, είχε πρόσβαση στα λιμάνια της Ητείας και των Στηλών και αποτέλεσε το διοικητικό κέντρο της Σητείας. Η Πραισός ήταν κέντρο των Ετεοκρητών, δωρικού φύλου που εγκαταστάθηκε στην περιοχή, διατηρώντας για αιώνες τα γλωσσικά και θρησκευτικά του χαρακτηριστικά. Οι Ετεοκρήτες αναφέρονται από αρχαίους συγγραφείς όπως ο Όμηρος, ο Ηρόδοτος, ο Διόδωρος ο Σικελιώτης και ο Στράβωνας.
Ίχνη κατοίκησης εντοπίζονται από την Νεολιθική μέχρι και την Ελληνιστική εποχή. Στην κορυφή του ψηλότερου λόφου σώζεται τμήμα οχύρωσης, ενώ στα πρανή βρίσκονται κατοικίες και σημαντικό δημόσιο κτίριο της Ελληνιστικής περιόδου που λειτουργούσε ως χώρος συνεστίασης και λήψης αποφάσεων των πολιτών.
