Την ψυχήν εταύτιζεν ο Πυθαγόρας προς τον αριθμόν ό,τι δηλαδή ήτο ο αριθμός δια τα άλλα πράγματα, ήτο η ψυχή δια το σώμα. Περαιτέρω δε ώριζε την ψυχήν ως την αρμονίαν του σώματος.
Ενώ δε κατά την μαρτυρίαν του Αριστοτέλους δεν εχώριζε τον αριθμόν από τα πράγματα, την ψυχήν εχώριζε και διέστελλεν αυτήν του σώματος.

Ετοποθέτει δε αυτήν από της καρδίας μέχρι του εγκεφάλου.  Και τα μεν εν τη καρδία μέρη αυτής ωνόμαζε θυμόν, τα δε εν τω εγκεφάλω νουν. Όχι δε μόνον εχώριζε την ψυχήν από του σώματος, αλλά και έλεγεν αυτήν αθάνατον. Έτι δε ότι ενεκλείσθη υπό του Θείου εν τω σώματι, καθώς εν ειρκτή. Continue reading →

Ανάλογοι προς την κοσμοθεωρίαν του Πυθαγόρου είναι και αι πρακτικαί τάσεις αυτού. Όπως δηλαδή τάξις και αρμονία κρατεί εις τα σύνολον του κόσμου, ούτω και η ηθική διδασκαλία του Πυθαγόρου σκοπόν έχει να καταστήση τον βίον των ανθρώπων ως ατόμων και μελών της κοινωνίας εύκοσμον και αρμονικόν.  Αλλά τούτο επιτυγχάνεται μόνον δια της αρετής.

Της αρετής δε μέρη διέκρινεν ο ημέτερος φιλόσοφος τρία, ήτοι: την σωφροσύνην, την δικαιοσύνην και την ανδρείαν. Continue reading →

Ο Πυθαγόρας φεύγων από την ιδιαιτέραν πατρίδα του Σάμον και την τυραννικήν εξουσίαν του Πολυκράτους, μας δίδει την εικόνα της ηρεμίας και της ισχύος εν τω μέσω της μανίας των στοιχείων.  Ούτω πλησίστιος φεύγει προς τας πόλεις της Μεγάλης Ελλάδος, της Κάτω Ιταλίας, αι οποίαι είχον αριστοκρατικόν πολίτευμα, όπου ο πατήρ του Απόλλων ωδήγησεν αυτόν εις τον κόλπον του Τάραντος, εις την δωρικήν αποικίαν Κρότωνα, η οποία είχε το πλέον φιλελεύθερον αριστοκρατικόν πολίτευμα και ήτο η πλέον ακμάζουσα πόλις της Κάτω Ιταλίας. Ο σκοπός του δεν ήτο να διδάξη μόνον ωρισμένον αριθμόν νέων και να ιδρύση ούτω μίαν ψιλοσοφικήν σχολήν, αλλά ειχεν ως απώτερον σκοπόν να μεταρρύθμιση, συν τω χρόνω, την κοινωνικήν και πολιτικήν όργάνωσιν των πόλεων, συμφώνως προς τας φιλοσοφικός του αντιλήψεις. Τοιούτον δε αναμορφωτήν μόνον αι πόλεις της Μεγάλης Ελλάδος ήτο δυνατόν να ανεχθούν. Η διαίσθησίς του δεν ηπατήθη.

Continue reading →

Εάν διέλθωμεν την ιστορίαν της παιδαγωγικής, θα εύρωμεν πρώτον το όνομα του Πυθαγόρου μεταξύ των μεγάλων Ελλήνων παιδαγωγών, Επειδή λοιπόν είναι ο αρχαιότερος μετά τον Όμηρον Έλλην παιδαγωγός, είναι άξιος μεγίστης προσοχής, διότι τα διδάγματα του ισχύουν και σήμερον ακόμη.  Continue reading →

Όταν εις άνθρωπος γεννηθή μεγαλοφυής· όταν ασκή εν τω βίω του την αρετήν καθ’ όλα τα μέρη αυτής όταν ζητή εν τη επιστήμη την αλήθειαν και μόνην την αλήθειαν όταν τέλος έχη τοιαύτην θέλησιν ώστε να κυρίαρχη αύτη απολύτως της υπάρξεως του τότε ο άνθρωπος ούτος γίνεται υπεράνθρωπος, φθάνει εις τοιούτον σημείον τελειότητας, ώστε η ψυχή του να προσεγγίζη και να ατενίζη εκ του πλησίον το θείο. Εις αυτό το ύψος ο άνθρωπος γίνεται μύστης.  Κατέχει απίστευτους ικανότητας και η διαίσθησίς του γιγαντούται. Η θέλησίς του ακτινοβολεί προς πάσαν διεύθυνσιν, δίδουσα εις αυτόν δύναμιν πράγματι θαυματουργόν. Continue reading →

Τίποτα σχεδόν δεν γνωρίζουμε για τη ζωή του Ηράκλειτου ούτε και μπο­ρούμε να προσδιορίσουμε με ακρίβεια τις κυριότερες χρονολογίες της. Αυ­τό, όμως, που μπορούμε ίσως να κάνουμε, είναι να δεχτούμε όσα μας λέει ο Απολλόδωρος, ότι δηλαδή ο Ηράκλειτος βρισκόταν στην ακμή του κα­τά την LXIX Ολυμπιάδα, το 500, με άλλα λόγια, περίπου π.Χ., όταν βασι­λιάς των Περσών ήταν ο Δαρείος ο 1ος.
Ο Ηράκλειτος ανήκε σε μια εξαιρετικά διακεκριμένη αριστοκρατική οικογένεια της Εφέσου· φαίνεται, μάλιστα, πως σε όλη του τη ζωή διατή­ρησε κάποιο αίσθημα περιφρόνησης έναντι των ανθρώπων, λεπτομέρεια έκδηλη σε ορισμένα αποσπάσματα του, όπου στηλιτεύει τα πολιτικά ήθη των συμπολιτών του.

Continue reading →

Νεότερος του Θαλή, ο Αναξίμανδρος γεννήθηκε το 611 π. Χ.· λέγεται πως πρώτος αυτός συνέγραψε έργο με τίτλο Περί Φύσεως, το 547 π.Χ., λίγο πριν από το θάνατο του: το βιβλίο αυτό μάλιστα υπήρχε και στη βιβλιοθήκη του Λυκείου, άρα ο Αριστοτέλης και ο Θεόφραστος πρέπει να το είχαν διαβάσει.

Continue reading →

Η Μίλητος υπήρξε μια από τις πλέον ευημερούσες πόλεις της Μικρός Ασίας, καθώς και το λίκνο μιας πολύ μεγάλης φιλοσοφικής σχολής. Πολύ συχνά, ερχόταν σε ρήξη με τους γειτονικούς Λυδούς, στα τέλη του 7ου π.Χ. αιώνα, όμως, ο Θρασύβουλος, ο τύραννος της Μιλήτου, πέτυχε τη σύναψη μιας συνθήκης με τον Λυδό βασιλιά Αλυάττη· όταν αργότερα ο Κροίσος, συνεχίζοντας την πολιτική του πατέρα του, κατέλαβε την Έφεσο, η Μίλητος κατάφερε να διατηρήσει τις παλιές καλές της σχέσεις με τους Λυδούς και να μην γίνει ποτέ υποτελής τους.  Continue reading →

Κατά τον Αριστοτέλη (Μετά τα Φυσικά, Ι, 983 β 20), ο Θαλής ο Μιλήσιος ήταν ο ιδρυτής της φιλοσοφίας των «φυσικών» ή«φυσιολόγων» που ασχολούνταν με την αναζήτηση φυσικών αιτίων και αποστρέφονταν συνεπώς τις θεωρησιακές αφαιρέσεις των«θεολόγων», οι οποίοι κατέφευγαν σε μύθους και υπερφυσικές ερμηνείες. Continue reading →