Ο Πυθαγόρας και η φιλοσοφία

Τα δύο κύρια ρεύματα της παράδοσης στην πρώιμη ελληνική διανόηση χαρακτηρίζονταν κατά τη μεταγε­νέστερη αρχαιότητα με τα επίθετα “ιωνικό” και “ιταλικό”. Το δεύτερο αρχίζει με τον Πυθαγόρα, που – αν και Έλληνας της Ανατολής από γεννησιμιού του -άφησε το πατρικό του νησί, τη Σάμο, νωρίς και μετανάστευσε στην Ν. Ιταλία, περί το 530 π.Χ., όπου εγκαταστάθηκε και ίδρυσε την αδελφότητά του στην πόλη του Κρότωνα. Τους κυνήγησαν και τους διεσκόρπι­σαν για πολιτικούς λόγους και τον 50ν αι., βρίσκουμε Πυθα­γόρειες κοινότητες σε διάφορα σημεία του ελληνικού χώρου. Continue reading

Παρμενίδης

Ο Παρμενίδης πρέπει να γεννήθηκε γύρω στο 515 π.Χ. και να πέθανε το νωρίτερο το 450. Σύμφωνα με μια πολυσυζητημένη μαρτυρία του Πλάτωνα (βλ. Παρμενίδης, 127 β), θα πρέπει να είχε έρθει στην Αθήνα, το 450 περίπου, και να είχε συναντήσει τον νεαρό τότε Σωκράτη.  Υπήρξε πιθανότατα μαθητής του Ξενοφάνη. Γνωρίζουμε πως είχε υπόψη του τη θεωρία του Ηράκλειτου, τον οποίο μάλιστα περιγελά.

Continue reading

Το πεπρωμένο του ελεατισμού

Με την Ελεατική Σχολή συνδέεται συχνά το όνομα του Μέλισσου του Σάμιου, στον οποίο μάλιστα αποδίδεται ένα βιβλίο Περί του Όντος ή Περί Φύσεως: η σημασία του ελεατισμού όμως οφείλεται λιγότερο σ’ αυτούς που συνδέθηκαν μαζί του και περισσότερο σ’ αυτούς που στοχάσθηκαν πάνω στις θέσεις του. Continue reading

Πυθαγόρας

Μέγας Έλλην μαθηματικός και φιλόσοφος και αρχηγέτης μεγάλου θρησκευτικοπολιτικού κινήματος. Εγεννήθη εν Σάμω περί το 580 π.Χ. και απέθανεν εν Μεταποντίω της Κάτω Ιταλίας περί το 490 π. Χ. Κατά τινάς συγγραφείς ο Πυθαγόρας εγέννηθη εν Μ. Ασία, ηνδρώθη όμως εν Σάμω. Continue reading

Η πρώτη Πυθαγόρειος Διδασκαλία

Ως αφετηρία της Πυθαγορείου φιλοσοφίας θεωρούνται αι μαθηματικαί έρευναι αι γενόμενοι εν τη Σχολή. Αι έρευναι αύται, αι οποίαι περιλαμβάνουν την θεωρίαν των αριθμών, την γεωμετρίαν, την αστρονομίαν και την φυσικήν συστηματοποιούν την προσπάθειαν του ελληνικού πνεύματος δια την ανάπτυξιν των μαθηματικών ως επιστήμης. Continue reading

Ο κατάλογος των Πυθαγορείων του Ιαμβλίχου

Εξ όλων των Πυθαγορείων είναι φυσικόν οι περισσότεροι να παρέμειναν άγνωστοι. Εκ των γνωστών τα ονόματα είναι τα έξης:

1) Κροτωνιάται: Ιππόστρατος, Δύμας, Αίγων, Αίμων, Σίλλος, Κλεοσθένης Αγέλας, Επίσυλος, Φυκιάδας. Έκφαντος, Τίμαιος (Ο Πλάτων τον αναφέρει ως Λοκρόν), Βούθος, Έρατος, Ιταναίος, Ρόδιππος, Βρύας, ‘Ενανδρος, Μυλλίας, Αντιμέδων, Αγέας, Λεόφρων, Αγύλος, Ονάτας, Ιπποσθένης, Κλεόφρων, Αλκμαίων, Δαμοκλής, Μίλων, Μένων.

2) Μεταποντίνοι: Βροντίνος, Παρμίσκος, Ορεστάδας, Λέων, Δαμάρμενος, Αινέας, Χιλάς, Μελησίας, Αριστέας, Λαφάων, Εύανδρος, Αγησίδαμος, Ξενοκάδης, Ευρύφημος, Αριστομένης, Αγήσαρχος, Αλκίας, Ξενοφάνης, Θράσεος, Εύρυτος, Επίφρων, Ειρίσκος Μεγιστίας, Λεωκύδης, Θρασυμήδης, Εύφημος, Προκλής, Αντιμένης, Λάκριτος, Δαμοτάγης, Πύρρων, Ρηξίδιος, Αλώπεκος, Αστύλος, Δακίδας, Αλίοχος Λακράτης, Γλυκίνος.
Continue reading

Οι πρώτοι Πυθαγόρειοι

Οι πρώτοι μαθηταί του Πυθαγόρου είναι άγνωστοι. Υποστηρίζεται ότι ο Παρμενίδης ήτο εις εκ τούτων, άλλα στοιχεία όμως φέρουν τον Παρμενίδην ως μαθητήν του Ξενοφάνους. Ο Λεύκιππος και ο Δημόκριτος πιθανώς να ήκουσαν του Πυθαγόρου, τουλάχιστον ο Λεύκιππος, δεν έχομεν όμως τεκμήρια πείθοντα περί τούτου.  Ο Εμπεδοκλής κατ’ άλλους μεν ήτο μαθητής του Πυθαγόρου, κατ’ άλλους δε του υιού αυτού Τηλαύγους, και κατ’ άλλους τουΠαρμενίδου. Δια τον Αναξαγόραν επίσης, γράφεται, ότι υπήρξε μαθητής του Πυθαγόρου. Μόλις κατά το 420 περίπου π. Χ. πολλαί πυθαγορικαί θεωρίαι βλέπουν το φως της δημοσιότητος, ήτοι 80 περίπου έτη μετά τον θάνατον του Πυθαγόρου. Continue reading

Οι Νεοπυθαγόρειοι

Υπό του Διογένους του Λαέρτιου μνημονεύονται ως τελευταίοι Πυθαγόρειοι οι έξης : Ξενόφιλος ο Χαλκιδεύς από Θράκης, ΦόντωνΕχεκράτης,Διοκλής και ΠολύμναστοςΦλιάσιοι. Ούτοι διήκουσαν του Φιλολάου και του μαθητού αυτού Ευρύτου.  Επομένως η ακμή αυτών τοποθετείται περί το 325 π. Χ., ενώ περί το 300 π. Χ. δεν γίνεται πλέον εκτενής λόγος περί της φιλοσοφίας των Πυθαγορείων. Όλαι αι πυθαγορικαί σχολαί της Κάτω Ιταλίας έχουν διαλυθή. Κατά τον 1ον αιώνα προ Χρίστου αναγεννάται η πυθαγόρειος φιλοσοφία, ουχί όμως υπό την πάλαιαν της μορφήν. Αύτη συνδυάζει ήδη μίξιν πυθαγορικών ιδεών προς πλατωνικός, αριστοτελικός και επικούρειους. Ο Μυστικισμός και η Αποκάλυψις είναι τα εξέχοντα στοιχεία της αναγεννηθείσης πυθαγορείου Σχολής. Continue reading

Τα χρυσά έπη του Πυθαγόρου

Υπό το όνομα τούτο εσώθη ποιητική συλλογή 71 στίχων, εις τους οποίους περιέχεται η ηθική διδασκαλία του Πυθαγόρου και των Πυθαγορείων. Η σύνθεσις των στίχων τούτων αποδίδεται εις τους Νεοπυθαγορείους του δευτέρου προς τον τρίτον μετά Χριστόν αιώνος.  Η φράσις «Χρυσά έπη»άπαντα το πρώτον εις τον Αλεξανδρινόν Αλκίφρονα, ακμάσαντα περί το 200 μ. Χ., τον συγγραφέα των χαριτωμένων γνωστών επιστολών (των Εταιρών). Η γνώμη ότι τα «Χρυσά έπη» θα εγράφησαν υπό του Πυθαγόρου ή υπό των πρώτων Πυθαγορείων και ανασυνετέθησαν μεταγενεστέρως, υφ’ ην μορφήν έφθασαν μέχρις ημών, δεν φαίνεται ορθή. Απλή ανάγνωσις τούτων πείθει ότι ταύτα εγράφησαν πολύ μεταγενεστέρως. Οπωσδήποτε όμως το περιεχόμενον των έπων τούτων είναι γνησίως πυθαγορικόν και σύμφωνον προς την παράδοσιν δια την ηθικήν διδασκαλίαν του Πυθαγόρου και των Πυθαγορείων. Ταύτα έχουν ως εξής: Continue reading

Οι Αριθμοί του Πυθαγόρου

Ο Πυθαγόρας  αποσυρόμενος καθ’ εκάστην εις μονήρεις τόπους, ένθα σιγή και ηρεμία επεκράτει και ουδείς ηδύνατο να ταράξη την ησυχίαν του, παρετήρει την περιβάλλουσαν αυτόν φύσιν από των ελαχίστων αρχόμενος.  Σπουδάζων ούτω τον κόσμον όλον έβλεπε την μεταβολήν, την φθοράν, η οποία ελάμβανε χώραν, άλλα και την τάξιν και αρμονίαν με την οποίαν τα πάντα ετελούντο εν τω κόσμω, δια την οποίαν τάξιν. Ακριβώς πρώτος αυτός εκάλεσε το σύμπαν κόσμον. Continue reading