Η αντίληψη πως οι αρχαίοι Έλληνες έφτασαν στην Αμερική πριν από τον Κολόμβο μπορεί να φαίνεται τραβηγμένη, αλλά ορισμένοι ερευνητές έχουν διαφορετική άποψη.Πρόκειται για μία θεωρία η οποία βασίζεται εξ ολοκλήρου στην επανεξέταση ενός διαλόγου που έγραψε ο Έλληνας ιστορικός Πλούταρχος, ο οποίος έζησε από το 46 έως το 119 μ.Χ.
Ο Δρ. Ιωάννης Λυριτζής, καθηγητής αρχαιομετρίας στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου μελέτησε το κείμενο του Πλούταρχου και κατέληξε σε μια θεωρία ότι οι αρχαίοι Έλληνες έφτασαν πράγματι στην Αμερική.
Το κείμενο του Πλούταρχου, «Περὶ τοῦ προσώπου τῷ κύκλῳ τῆς Σελήνης», είναι κοινώς γνωστό ως «De Facie». Στο διάλογο, ο Λαμπρίας ζητά από τον Σύλλα τον Καρχηδόνιο να αφηγηθεί μια ιστορία που είχε ακούσει από τους υπηρέτες του ναού του Κρόνου στην Καρχηδόνα.
Ο Σύλλας λέει στον Λαμπρία για έναν ταξιδιώτη που επισκέφτηκε το ναό αφού επέστρεψε από ένα μακρύ ταξίδι σε μια μακρινή, απέραντη ήπειρο.
Έλληνας επιστήμονας ισχυρίζεται ότι Έλληνες ταξίδεψαν στην Αμερική
Ο Δρ. Λυριτζής βασίζει τη θεωρία του σε επιστημονικά δεδομένα και την αναπτύσσει σε μια εργασία που συνέταξε από κοινού με την αστρονόμο Παναγιώτα Πρέκα-Παπαδήμα, τον φιλόσοφο Κωνσταντίνο Καλαχάνη, τον μετεωρολόγο Χρήστο Τζάνη και τον σύμβουλο πληροφορικής Παναγιώτη Αντωνόπουλο.
Σύμφωνα με τον ταξιδιώτη στο De Facie, νέοι ταξιδιώτες θα έκαναν το ταξίδι στη μεγάλη ήπειρο περίπου κάθε τριάντα χρόνια, όταν εμφανιζόταν στον αστερισμό του Ταύρου ο πλανήτης Κρόνος.
Ο Δρ Λυριτζής και οι συνεργάτες του υποστηρίζουν ότι οι αρχαίοι Έλληνες ταξίδεψαν σε εκείνη την ήπειρο, που όντως ήταν η Βόρεια Αμερική.
Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι οι Έλληνες θα μπορούσαν να είχαν χρησιμοποιήσει τις λεπτομερείς γνώσεις τους στην αστρονομία για να εντοπίσουν τις θέσεις των ρευμάτων του Ατλαντικού που θα μπορούσαν να τους μετακινήσουν δυτικά.
Στην ιστορία που του ταξιδιώτη στο De Facie, περιγράφεται μία ολική έκλειψη ηλίου. Η ελληνική ερευνητική ομάδα έψαξε αρχεία εκλείψεων πέντε χιλιετιών προκειμένου να εντοπίσει εκείνο που πληρούσε τις προδιαγραφές του φαινομένου που περιγράφεται στον διάλογο.
Οι ερευνητές κατέληξαν σε μία έκλειψη, η οποία έλαβε χώρα το 75 μ.Χ. Χρησιμοποιώντας λογισμικό αστρονομίας, η ομάδα του Δρ. Λυριτζή είδε ότι στις δεκαετίες κοντά σε αυτή την έκλειψη, ο Κρόνος θα εμφανιζόταν πράγματι στον Ταύρο κατά τη διάρκεια τριών περιόδων: από το 26 έως το 29 μ.Χ., το 56 έως το 58 μ.Χ. και το 85 έως το 88 μ.Χ.
Η ομάδα χρησιμοποίησε την έκλειψη του 75 μ.Χ. για να τοποθετήσει χρονικά τη συνομιλία μεταξύ του πληροφοριοδότη του Πλούταρχου και του Σύλλα, ο οποίος είχε ταξιδέψει στη μεγάλη ήπειρο.
Με βάση αυτό, ο Λυριτζής και οι συνεργάτες του τοποθέτησαν χρονικά το ταξίδι στην περίοδο που ο Κρόνος βρισκόταν πιο πρόσφατα στον Ταύρο, δηλαδή το 56 μ.Χ.
Οι ερευνητές υπέθεσαν ότι οι προετοιμασίες για το ταξίδι που περιγράφει ο Σύλλας θα είχαν ξεκινήσει εκείνη τη χρονιά. Οι ταξιδιώτες θα είχαν φτάσει στη Βόρεια Αμερική το 57 μ.Χ.
Οι αρχαίοι Έλληνες έμειναν στην Αμερική για ένα χρόνο και έπλευσαν προς την πατρίδα τους το φθινόπωρο του 58 μ.Χ., όταν ο Κρόνος μετακινήθηκε από τον Ταύρο. Αυτό ήταν το πιο πρόσφατο ταξίδι στην εποχή της συγγραφής του Πλούταρχου.
Σύμφωνα με το κείμενο, τέτοια ταξίδια πρέπει να γίνονταν κάθε τριάντα χρόνια σε διάστημα αρκετών αιώνων, υποθέτει η ελληνική ομάδα.
Γεωγραφικές περιγραφές ενισχύουν τη θεωρία
Η ανάλυση του De Facie αντλεί στοιχεία από τις γεωγραφικές περιγραφές που έγιναν εκείνη την εποχή. Το κείμενο του Πλούταρχου αναφέρει μια «μεγάλη ήπειρο» πέρα από τη νήσο Ωγυγία, η οποία, σύμφωνα με το κείμενο, είναι από μόνη της ένα πενθήμερο ταξίδι της τριήρους δυτικά από τη Βρετανία.
Ο Πλούταρχος έγραψε επίσης ότι οι Έλληνες άποικοι έφτασαν στη «μεγάλη ήπειρο» μέσω ενός κόλπου που ευθυγραμμίζεται με το δέλτα του ποταμού Βόλγα, τη βόρεια είσοδο της Κασπίας Θάλασσας.
Ο Λυριτζής ανέτρεξε στο Google Earth και τράβηξε μια γραμμή από αυτήν την τοποθεσία πέρα από τον Ατλαντικό και βρήκε ότι οδηγεί στον Κόλπο του Αγίου Λαυρεντίου στον Καναδά.
Ο επιστήμονας λέει ότι οι αρχαίοι Έλληνες άποικοι μπορεί να ταξίδεψαν στη σημερινή Αμερική για λόγους εξερεύνησης, πλούτου ή θρησκευτικών σκοπών και επισημαίνει ότι θα είχαν κάνει το ταξίδι όταν ο Κρόνος βρισκόταν στον Ταύρο γιατί παρακολουθούσαν στενά τα αστρονομικά φαινόμενα που σχετίζονταν με τον Κρόνο, τον πατέρα του Δία.
Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων, ένα είδος αστρονομικού υπολογιστή για τους αρχαίους Έλληνες, ενισχύει τη θεωρία ότι παρακολουθούσαν στενά τις κινήσεις των άστρων και των πλανητών.
Μερικοί αρχαιολόγοι αμφισβητούν τη θεωρία
Ορισμένοι αρχαιολόγοι λένε ότι ένα ταξίδι αρχαίων Ελλήνων στην Αμερική είναι απίθανο, αν και όχι απαραίτητα αδύνατο.
Άλλοι το απορρίπτουν εντελώς, λέγοντας ότι δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι οι αρχαίοι Έλληνες έφτασαν στην Αμερική, πόσο μάλλον ότι έμειναν εκεί, έστω και για σύντομο χρονικό διάστημα.
Ο καθηγητής αρχαιολογίας στο University of British Columbia (UBC) ο οποίος μελετά την υποβρύχια αρχαιολογία στην ανατολική Μεσόγειο είπε ότι μια τυχαία διέλευση αρχαίων Ελλήνων δεν θα ήταν αδύνατη, αλλά δεν υπάρχουν αδιάσειστα στοιχεία που να επιβεβαιώνουν μια τέτοια θεωρία. Ο Brendan Foley, ένας υποβρύχιος αρχαιολόγος στο Πανεπιστήμιο Lund στη Σουηδία που μελετά ναυάγια από την αρχαιότητα, είπε ότι οι αρχαίοι Έλληνες δεν διέθεταν την τεχνολογία και τις γνώσεις ναυσιπλοΐας για να πλοηγηθούν στον ανοιχτό Ατλαντικό.
Παρόμοια θεωρία έχει και Ελληνοκαναδός αρχαιολόγος
Ένας Ελληνοκαναδός ερευνητής αιγαιοπελαγίτικης γραφής, ο Δρ Μηνάς Τσικριτσής, έχει μια θεωρία που μοιάζει με αυτή του Δρ Λυριτζή.
Ο επιστήμονας δήλωσε ότι οι αρχαίοι Έλληνες μπορεί να έφτασαν στην Αμερική χρόνια πριν από τον Ιταλό ναυτικό Χριστόφορο Κολόμβο το 1492.
Ο Τσικριτσής, ο οποίος επίσης μελέτησε το De Facie του Πλουτάρχου, έδειξε και απέδειξε μέσω προγραμμάτων υπολογιστή ότι οι αρχαίοι Έλληνες γνώριζαν ότι «δυτικά των τριών νησιών και βορειοδυτικά της Βρετανίας» υπήρχε μια «μεγάλη» ήπειρος.
Ο Ελληνοκαναδός ερευνητής πιστεύει ότι η επικοινωνία μεταξύ Ελλάδας και Αμερικής ξεκίνησε κατά τη Μινωική εποχή και συνεχίστηκε μέχρι τους ελληνιστικούς χρόνους.
Ο σκοπός αυτών των ταξιδιών κατά την Εποχή του Χαλκού σχετιζόταν με το εμπόριο και τη μεταφορά χαλκού υψηλής ποιότητας από τη λίμνη Superior στα σύνορα των ΗΠΑ και του Καναδά.
Μετά τους Μινωίτες, οι Μυκηναίοι συνέχισαν το ταξίδι. Αργότερα, κατά την Εποχή του Σιδήρου, το ενδιαφέρον για την περιοχή μειώθηκε.
Μόνο μια φορά κάθε τριάντα χρόνια τα ελληνικά πλοία έπλεαν στις περιοχές όπου οι άνθρωποι λάτρευαν τον Κρόνο, φαινομενικά αυτό που είναι ο σημερινός Καναδάς και οι βόρειες πολιτείες των ΗΠΑ, για να αντικαταστήσουν τους ιερείς εκεί, σύμφωνα με αυτή τη θεωρία.
